De leesbevordering in de kinderopvang en klassen lag door de coronacrisis tijdelijk stil. Er zijn in die periode veel bestaande en nieuwe online-initiatieven naar voren geschoven om met lezen, schrijven en boeken aan de slag te gaan. Ook nu de kinderen gelukkig weer naar school gaan, is het handig om te weten welke online-initiatieven er zijn. We zetten een selectie van de (tijdelijk gratis) activiteiten rond online leesbevordering op een rij.
Het is belangrijk om elke dag minimaal een kwartier voor te lezen of zelf te lezen. Kinderen die plezier hebben in lezen, gaan meer lezen, gaan daardoor steeds beter lezen en blijven lezen. Lezen heeft een bewezen positief effect op woordenschat, spelling, begrijpend lezen en schrijven.
Voor kinderen (om zelf te lezen en luisteren)
Woesj – creatief schrijven
Hoe spreek je je fantasie aan? Hoe tover je met woorden? En hoe zet je je gedachten op papier? Luister naar de podcast Woesj en klim in je pen. In totaal worden er door Rijnbrink 8 podcasts ontwikkeld.
Kinderboekenweek – knutsel- en doetips
Bij de Kinderboekenweek worden ieder jaar lesmateriaal, knutsel en doe-tips gemaakt. Normaalgesproken alleen beschikbaar voor docenten. Nu kun je een aantal van de knutsel- en doetips van de Kinderboekenweek ook thuis doen. Te beginnen met het Kinderboekenweekgeschenk en het Prentenboek van 2019.
ThuisBieb
Voor een goed verhaal hoef je de deur niet uit. De ThuisBieb is tot 1 juni open! Een app vol e-books voor iedereen, voor jong en oud. Ook als je geen lid bent van de bibliotheek. De ThuisBieb is nu beschikbaar in de App Store van Apple en in Google Play.
Leesbeesten & Luistervinken
Met de podcast Leesbeesten & Luistervinken ontdekken kinderen de verhalen achter hun favoriete boeken en krijgen ze leestips. Hoewel de nadruk ligt op lezen leren ze ook andere vaardigheden. Bij iedere podcast maakt Cubiss namelijk een lesbrief, nu ook met opdrachten voor thuis.
Jeugdbibliotheek
Op jeugdbibliotheek.nl vind je voor peuters en kleuters animaties van Bereslim en de voorleesvideo’s van de Voorleeshoek. Voor kinderen op de basisschool biedt Junior Einstein oefenmateriaal op groepsniveau. Kijk voor alle digitale diensten van de bibliotheek voor kinderen en jongeren op jeugdbibliotheek.nl.
Online bibliotheek
Leden van de bibliotheek kunnen luisterboeken lenen via de LuisterBieb. Er zijn tijdelijk extra luisterboeken toegevoegd! Voor iedereen, dus ook als je geen lid bent van de bibliotheek.
Leden van de bibliotheek kunnen bij de online bibliotheek ook terecht voor e-books.
De Schoolschrijver
Op de site van De Schoolschrijver geven kinderboekenschrijvers in video’s leuke schrijfopdrachten.
En luister naar Huisarrest, een tiendelige serie voorleesverhalen over kinderen die vanwege een virus hun huis niet mogen verlaten. De serie wordt geschreven en voorgelezen door tien bekende Schoolschrijver-kinderboekenschrijvers. Na het voorlezen is er ook een boekentip.
Klokhuis masterclasses schrijven
Klokhuis organiseert elke dag een masterclass. Op donderdag 26 maart was er een masterclass schrijven: Leer een verhaal schrijven met tips van Anna Woltz!
En kijk op hetklokhuis.nl voor interactieve luisterverhalen.
Kinderboekenschrijvers en -illustratoren op YouTube
Verschillende schrijvers lezen voor op hun eigen YouTube-kanaal, zoals: Jacques Vriens, Hans Kuyper en Paul van Loon. Ton Meijer leest de verhalen over Rintje van Sieb Posthuma voor.
Iedereen Leest heeft voor de Jeugdboekenmaand een YouTube-kanaal met filmpjes van auteurs en illustratoren, voorleesmomenten, tekentips en live illustratie.
De waanzinnige podcast
Kinderen vertellen over hun lievelingsboeken. Elke reeks van De waanzinnige Podcast bestaat uit 13 afleveringen: 13 kinderen dus, en 13 boeken. De eerste reeks is gemaakt door kinderen uit groep 4.
Verhalen van Studio Sesam
Twaalf kleurrijke verhalen van Studio Sesam voor kinderen tussen 2 en 10 jaar oud zijn nu gratis te beluisteren. Doordat de illustraties verteld worden, zijn de verhalen ook toegankelijk voor kinderen met een visuele beperking. Kinderen die niet graag of moeilijk lezen kunnen ontspannen meelezen, aandachtig naar de illustraties kijken en door de klankeffecten het verhaal voluit beleven.
Yoleo
Yoleo maakt lezen leuk en gemakkelijk voor kinderen die moeite hebben met lezen. Gratis voor leden van de bibliotheek (ook volwassenen).
Voor jongeren (om zelf te lezen en luisteren)
Podcast Sprekende Letteren
Sprekende Letteren is een podcast van literair tijdschrift De Gids. Luister thuis naar je favoriete schrijvers en dichters vanuit hún huis in deze thuisblijfeditie van de podcast. In elke aflevering hoor je een verhaal, essay of poëzie uit De Gids, voorgelezen door de auteur zelf.
Poetry International ARCHIVES
Poetry International Archives bevat duizenden gedichten van gerenommeerde moderne dichters uit de hele wereld in de oorspronkelijke taal en vertalingen. Er zijn rubrieken zoals Alledaagse Troost, audiogedichten en de keuze van.
Literatuurmuseum
Dwalen tussen schrijvers en verhalen; het kan op Literatuurmuseum.nl. Met schrijvers van nu over de literatuur van toen, en online tentoonstellingen die grote en kleine verhalen uit de literatuur vertellen met de collectie als vertrekpunt. Of dwaal digitaal langs een immense collectie schrijversportretten en test gelijk je literaire kennis. Op Literatuurmuseum.nl ben je dagenlang zoet, bovendien is dit museum 24/7 bereikbaar!
Culturele Apotheek
Heb je dringend persoonlijk leesadvies nodig nu je meer thuis bent? Heb je last van Corona-angst, thuiswerkstress, verveling of een teveel aan huisgenoten en zoek je een boek dat je daarbij kan helpen? Meld je dan op ons digitale boekenspreekuur. Wanneer? Iedere woensdagmiddag van 13.30 – 15.00 uur.
Boekenweek Live!
Tijdens Boekenweek Live! 2020 gaat Tim Hofman in gesprek met Annejet van der Zijl, Karin Amatmoekrim en scholieren over Sonny Boy, de roman van Annejet van der Zijl. Het werd een uitzending vol zinnige gesprekken; het leesplezier spat ervan af. Via www.boekenweek.nl/school is nog meer lesmateriaal te vinden, al is niet alles geschikt voor thuiswerk.
Lezen voor de lijst
Leesboeken nodig voor de middelbare school? Kijk bij Lezen voor de lijst op jeugdbibliotheek.nl. Lezen voor de lijst helpt bij het kiezen van een boek. Met informatie over het bepalen van het juiste leesniveau en de opdrachten die bij de boeken horen.
Online bibliotheek
Leden van de bibliotheek kunnen luisterboeken lenen via de LuisterBieb. Er zijn tijdelijk extra luisterboeken toegevoegd! Voor iedereen, dus ook als je geen lid bent van de bibliotheek.
Leden van de bibliotheek kunnen bij de online bibliotheek ook terecht voor e-books.
Jonge Jury
Op 3 juni worden tussen 14:00-15:00 uur op de website van de Jonge Jury een online tv-programma uitgezonden om de winnaar van de Prijs van de Jonge Jury 2020 bekend te maken. Eén ding is zeker: het is niet Mel Wallis de Vries, maar… wie wel?
Het Jonge Jury Boekgenootschap heeft de afgelopen maanden veel gelezen en de groslijst onder de loep genomen. Tien boeken vonden zij in het bijzonder de moeite waard en kozen zij uit als Leestips. De elfde Leestip kwam voort uit de Jonge Jury Wildcard Wedstrijd. Bekijk de leestips van het Jonge Jury Boekgenootschap.
De Weddenschap
Sarah-Jane, Gerson Main en Loiza Lamers, de leescoaches van De Weddenschap, dagen je uit om drie boeken te lezen. Dat doen ze zelf ook. Meer weten. Bekijk de video’s van de drie leescoaches.
Vlogboek over lezen
Jörgen Apperloo bespreekt in zijn YouTube-video’s Vlogboek niet alleen boeken, hij heeft ook themaseries over literatuurgeschiedenis en genreleer. Sinds een paar weken loopt er een serie over lezen.
Voor volwassenen (om met kinderen en jongeren aan de slag te gaan met lezen en luisteren)
Poëzie lees- en schrijfopdrachten
School der Poëzie biedt onlinepoëzielessen aan voor kinderen (van groep 6 t/m groep 8), voor jongeren, van vmbo tot havo/vwo niveau (alle leerjaren) en ook speciale coaching voor docenten die zelf poëzielessen willen geven. En er is lesmateriaal voor lees- en schrijfopdrachten gratis beschikbaar.
#TaalTroost | #TaalTreast
Bij TaalTroost, een project van Inspirerend Meertalig Onderwijs, staat het plezier in ta(a)len voorop en gaan leerlingen op zoek naar taalschatten om hun buurt te verrassen, te verrijken en te troosten. Kinderen vragen hun opa, oma, vader, moeder, oom of tante naar een mooie zin in hun moedertaal. Vervolgens maken de kinderen samen met de ouders een taalposter en hangen die op in de buurt. Taaltroost is online met de klas uit te voeren.
Woutertje Pieterse Prijs
Uit elkaar van Bette Westera en Sylvia Weve is de winnaar van de Woutertje Pieterse Prijs 2020. Bij deze dichtbundel is lesmateriaal ontwikkeld door Caroline Wisse en Loes Peters. In de algemene lestips vind je tips over hoe je kunt praten over boeken met kinderen. En er zijn tips voor kinderen, bedoeld om zelf uit te werken.
Auteurs voor vrijheid
De Schrijverscentrale nodigde 75 auteurs uit een gezamenlijk schrijversboegbeeld te vormen in het Herdenkingsjaar. De ‘Auteurs voor vrijheid’ schrijven over vrijheid, de Tweede Wereldoorlog en aanverwante thema’s binnen uiteenlopende genres: van prentenboeken, romans, poëzie tot non-fictie.
Om de kinderen goed voor te bereiden op een online bezoek van een van de ‘Auteurs voor vrijheid’ kunnen ze van te voren online de voorbereidingles ‘De nieuwsgierige schrijver’ maken. Kinderen in groep 7/8 kunnen deze les voor het grootste deel zelfstandig maken.
Inspiratietraining Creatief schrijven en leesplezier
Speciaal voor schoolteams en leesconsulenten ontwikkelde De Schoolschrijver een online inspiratietraining creatief schrijven en leesplezier, live via internet. Je maakt hierin kennis met de aanpak van De Schoolschrijver. Na afloop van de training ben je in staat zelf lessen te maken rondom lees- en schrijfonderwijs.
Onze Taal
Een thuiszittende taalliefhebber hoeft zich nooit te vervelen: het internet staat vol met taal waar je vrolijker en slimmer van wordt. Hier tien tips van de redactie: o.a. taalcabaret, taalspelletjes voor het hele gezin, en taalanimaties. Interessant voor kinderen, jongeren en volwassen.
Hiphop in je Smoel
Kunnen Ronnie Flex, Josylvio, Noname en Kendrick Lamar leerlingen op weg helpen in de vakken Nederlands, Engels, geschiedenis, maatschappijleer, beeldende vorming en natuurlijk muziek? Voor alle nieuwsgierige jongeren, leerkrachten, ouders en bibliothecarissen, ontwikkelde Hiphop in je Smoel in samenwerking met de bibliotheken een unieke lesmethode. En die lessen zijn nu geheel gratis te downloaden.
Leesbevordering in de klas
Voor kinderen uit de bovenbouw biedt Femke Ganzeman op haar site Leesbevordering in de klas lesideeën en recensies over jeugdboeken. Op haar Facebookpagina vind je actuele boekentips en nieuwtjes omtrent lezen.
Lezenslessen
Op Lezenslessen ondersteunt Nicky de Boer docenten Nederlands uit het voortgezet onderwijs. Ze geeft boekentips, deelt inspiratieblogs en biedt kant-en-klare lesmaterialen aan. Voor de meeste lesmaterialen moet betaald worden, maar er zijn nu ook enkele gratis lesmaterialen beschikbaar.
Lees voort!
Met de campagne Lees voort! roept de Leescoalitie alle grootouders van Nederland op om hun liefde voor lezen door te geven. De ambassadeurs van Lees voort! delen de komende weken hun ultieme tip om van voorlezen op afstand een feestje te maken.
WePboeken
Het Kinderopvangfonds heeft twintig geanimeerde prentenboeken gemaakt. Deze WePboeken stimuleren de taalontwikkeling bij peuters door gebruik te maken van woorden, beelden, geluiden en de mogelijkheden van multimedia bij de verwerking.
Schrijver op je scherm
Schrijvers en illustratoren kunnen nu niet naar scholen, bibliotheken en boekhandels toe. Ze kunnen wél digitaal op bezoek komen. Boek een online bezoek via Schrijver op je scherm van De Schrijverscentrale.
De Nationale Voorleesdagen – knutseltips
Bij de Prentenboek Top Tien worden ieder jaar lesmaterialen en knutseltips ontworpen. Normaalgesproken alleen beschikbaar voor docenten. Nu kun je de knutseltips bij de Prentenboek Top Tien ook thuis doen.
Literatuurmuseum
Met de online lespakketten van het Literatuurmuseum kunnen havo- en vwo-leerlingen zich op een eigentijdse en toegankelijke manier verdiepen in grote en kleine verhalen uit onze literatuurgeschiedenis. Gratis, compact en in een lesuur toe te passen.
Lezen voor de lijst
Lezen voor de lijst is een didactische aanpak voor het fictie- en literatuuronderwijs in het voortgezet onderwijs. Met achtergrondinformatie over de didactiek, de titellijsten, het werken met leesniveaus en opdrachten, en praktijkvoorbeelden.
Lezen nou!
Bibliotheek Den Haag maakt met Lezen nou! korte video’s waarin boeken worden besproken, inclusief tips voor in de klas of thuis.
De Grote Vriendelijke Podcast
Jeugdboekenrecensenten Bas Maliepaard en Jaap Friso maken maandelijkse De Grote Vriendelijke Podcast over kinder- en jeugdliteratuur. Met boekentips en interviews.
Kinderjury
Alle kinderen tussen 6 en 12 jaar vormen de Kinderjury van Nederland. Tijdens de Leesweken die nog t/m 10 mei duren, worden de kinderen aangemoedigd boeken uit 2019 te lezen. De Tiplijst is een boekenlijst die helpt bij het ontdekken van nieuwe boeken. De Stemweek van maandag 11 t/m zondag 17 mei 2020, is vervolgens hét moment voor kinderen om hun stem te laten horen.
De Weddenschap
De uitdaging van De Weddenschap is om in een half jaar tijd drie boeken te lezen. Wanneer dat lukt is de missie voltooid. Drie bekende Nederlanders fungeren als boegbeeld van de campagne. Dit zijn jaar zijn dat Loiza Lamers, Gerson Main en Sarah-Jane.
Tot half mei is er nog de gelegenheid om boeken te lezen en mee te dingen naar de prijzen.
VO leest!
Leesbevorderaar John Schrijnemakers bespreekt in de podcast VO leest! met docenten uit het voortgezet onderwijs die spraakmakend zijn in hun specialisme. De podcast biedt een inkijkje in wat zij hun leerlingen bieden op het gebied van vakdidactiek en leesplezier.
Vlogboek over lezen
Jörgen Apperloo bespreekt in zijn YouTube-video’s Vlogboek niet alleen boeken, hij heeft ook themaseries over literatuurgeschiedenis en genreleer. Sinds een paar weken loopt er een serie over lezen.
Scoor een boek!
De thuiseditie (voor gezinnen) van de campagne Scoor een Boek! is voor iedereen toegankelijk. Voer samen leuke leesopdrachten uit van BN’ers.
Stichting Taalvorming
De experts van Stichting Taalvorming bieden dagelijks een motiverende taalopdracht, die kinderen zelf of met hun ouders kunnen doen.
Blog Lezen en schrijven in tijden van Corona
Goed nieuws: er zijn twee dingen waarvan we zeker weten dat ze effect hebben op leren en op taal/leesontwikkeling: het (voor)lezen van boeken en het schrijven van teksten.’ Lees de blog Lezen en schrijven in tijden van Corona – een blog voor ouders, van leesdeskundigen Erna van Koeven en Anneke Smits van Hogeschool Windesheim. Ze hebben ook een blog geschreven voor leerkrachten: Lezen en schrijven in tijden van Corona – een blog voor leekrachten.
Andere overzichten
Leescoalitie
Overzicht met online-initiatieven van de Leescoalitie-partners. Wat hebben zij op poten gezet om ook thuis met lezen, schrijven en boeken aan de slag te kunnen? Bekijk de tips van o.a. Het Nederlands Letterenfonds, Stichting Lezen & Schrijven, en het Kinderboekenmuseum.
Stichting Voorlezen
Stichting Voorlezen verzamelt alle initiatieven rond voorlezen op haar website onder de noemer Voorlezen in coronatijd. Ook vind je hier boekentips voor alle leeftijden.
Voorleesgids
Door de coronacrisis zijn veel digitale kinderboeken tijdelijk gratis! Op de Voorleesgids zijn alle links verzameld. De Voorleesgids is een initiatief van Rian Visser.
LKCA – Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst
Ook in het cultuuronderwijs komt er een stroom aan creativiteit op gang en in razend tempo worden online ideeën ontwikkeld. Voor het onderwijs, maar ook voor iedereen daarbuiten. LKCA verzamelt alle initiatieven.
Boekmanstichting – kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid
Online gaat er tijdens de coronacrisis een wereld vol kunst, muziek en theater open. Om te kijken, luisteren of lezen, maar ook om creatief zelf aan de slag te gaan en geheel nieuwe vaardigheden te leren. Voor hele jonge cultuurliefhebbers, en voor wie al wat meer ervaring heeft. De Boekmanstichting zet verschillende initiatieven voor je op een rij.
SLO: tips voor taalonderwijs thuis
Het Landelijk Netwerk Taal geeft tips voor taalonderwijs thuis.
Online leesclubs
Mondo boekenclub
In de Mondo boekenclub worden de komende tijd klassiekers uit de wereldliteratuur besproken. Boeken, die je gelezen moet hebben, maar waar je nooit de tijd voor had. Op hun socialmediakanalen en website plaatsen ze steeds nieuwe leesopdrachten en is er ruimte om vragen te stellen over het boek.
Hebban
Hebban organiseert jaarlijks ca. 150 online Hebban-leesclubs voor verschillende genres. Je kunt je hiervoor gratis inschrijven.