De leesvaardigheid én het leesplezier van 15-jarigen in Nederland zijn in de afgelopen jaren afgenomen. Dit blijkt uit het gerenommeerde, internationale PISA-onderzoek. PISA meet de kennis en vaardigheden van 15-jarigen in leesvaardigheid, wiskunde en natuurwetenschappen. Volgens Stichting Lezen onderstrepen de uitkomsten nadrukkelijk dat het versterken van de leesbevordering noodzakelijk is.
Dalende PISA-resultaten vragen om extra actie
Gerlien van Dalen, directeur-bestuurder Stichting Lezen: ‘Het is schrijnend dat in een welvarend land als Nederland 42% van de jongeren lezen tijdverspilling vindt en 24% van de jongeren mogelijk onvoldoende leesvaardig school verlaat. We kennen deze trend van ontlezing al een tijdje. We zetten programma’s als BoekStart en de Bibliotheek op school en campagnes als De Nationale Voorleesdagen en De Jonge Jury in om van kinderen en jongeren gemotiveerde lezers te maken. Vandaar dat wij een leesoffensief volop steunen en meer structurele aandacht bepleiten.’
PISA-resultaten leesvaardigheid en leesplezier
Uit de nieuwe resultaten blijkt dat de prestaties van Nederlandse 15-jarigen op het gebied van leesvaardigheid zijn gedaald tussen 2015 en 2018. Van de 77 deelnemende landen scoren 23 landen bovendien hoger op leesvaardigheid dan Nederland. Ook blijkt dat bijna een kwart van de leerlingen niet leesvaardig genoeg is om goed te kunnen functioneren in de maatschappij.
Ook wat betreft leesplezier vindt er een daling plaats. Nederlandse 15-jarigen zijn minder gemotiveerd om te lezen dan in 2009, waarmee Nederland op de laatste plaats staat van alle deelnemende landen.
Oproep tot structurele investering
Er worden in Nederland op dit moment vele succesvolle inspanningen verricht op het gebied van leesbevordering en het bestrijden van laaggeletterdheid. Deze beschrijven we in een achtergrondartikel, waarin we ook de PISA-resultaten verder duiden.
Er zijn echter ook zorgwekkende ontwikkelingen: er zijn steeds minder mediatheken in het voortgezet onderwijs en de openbare bibliotheken hebben het moeilijk. Dit ondermijnt de leescultuur. Uit onderzoek blijkt dat leesplezier de motor kan zijn voor de leesvaardigheid; daar ligt een kans voor het onderwijs. Stichting Lezen werkt daarom, ook in breder verband met de Leescoalitie, graag mee aan het leesoffensief waartoe de ministers Van Engelshoven en Slob vandaag hebben opgeroepen. Hun oproep is gebaseerd op het advies Lees! van de Raad van Cultuur en de Onderwijsraad en op de PISA-resultaten.
Over PISA
De belangrijkste resultaten uit het PISA-onderzoek 2018 staan samengevat op leesmonitor.nl. PISA is een grootschalig internationaal vergelijkend onderzoek dat de kennis en vaardigheden van 15-jarige leerlingen meet. Doel van het onderzoek is om na te gaan hoe jongeren in de verschillende landen zijn voorbereid op hun rol als zelfstandig burger, en welke veranderingen zich daarbij in de voorbije jaren hebben voorgedaan. Het onderzoek bestaat sinds 2000 en wordt driejaarlijks uitgevoerd. Aan PISA 2018 namen 77 landen deel.
PISA kent drie domeinen: leesvaardigheid, natuurwetenschappen en wiskunde. Per peiling ligt de nadruk op één van deze drie domeinen; voor PISA 2018 is dat leesvaardigheid.
(bron: https://www.nro.nl/onderzoeksprojecten/pisa/)