Citeren? Stichting Lezen - Leesmonitor(2024). Bibliotheek tijdens corona: groei voor e-boek, krimp voor papieren boek. https://www.lezen.nl/onderzoek/bibliotheek-tijdens-corona-groei-voor-e-boek-krimp-voor-papieren-boek/.
5 mei 2024

De online bibliotheek heeft terrein gewonnen tijdens de komst van het coronavirus, en de preventiemaatregelen hieromtrent. Het aantal e-boeken dat is uitgeleend groeide in het jaar 2020, het eerste jaar met een lockdown, met 45% naar 5,6 miljoen exemplaren, terwijl het aantal luisterboeken pluste met 44% naar 2,6 miljoen exemplaren. De uitleningen van e-boeken en luisterboeken hebben zich in het daarop volgende jaar gestabiliseerd. Ook in 2022 en 2023, jaren waarin de coronamaatregelen steeds verder zijn afgebouwd, bleven ze op peil (Koninklijke Bibliotheek, 2023). 

In de eerste maand van de eerste lockdown in het voorjaar van 2020 hebben 56.000 mensen een digitaal lidmaatschap aangemaakt, meer dan over heel 2019. Het aantal uitgeleende e-boeken lag in deze periode op 22.000 exemplaren per dag, terwijl dit er voorheen ongeveer 10.000 waren (Koninklijke Bibliotheek, 2020). Gedurende de rest van het coronajaar is het aantal uitleningen op dit hoge niveau gebleven (Centraal Boekhuis, 2021). 

Tijdens de eerste lockdown heeft de online bibliotheek, om het lezen thuis te stimuleren, in de Thuisbieb een honderdtal e-boeken gratis aangeboden. 160.000 mensen hebben de app gedownload in de maanden april en mei (Koninklijke Bibliotheek, 2020). Binnen de app hebben zij in deze periode in totaal 858.000 e-boeken gedownload (Koninklijke Bibliotheek, 2021).

De groei bij de online bibliotheek komt waarschijnlijk mede doordat fysieke bibliotheken verplicht de deuren gesloten hielden tijdens een groot deel van de eerste lockdown in het voorjaar van 2020 en de tweede lockdown in de wintermaanden van 2020-2021. Leden konden in deze periode bij 96% van de bibliotheken vooraf gereserveerde boeken ophalen, terwijl driekwart van de bibliotheken boeken thuis bezorgde. De uitleningen van papieren boeken zijn in 2020 en 2021 fors gekrompen: respectievelijk met 29% naar 43,4 miljoen exemplaren en met nog eens 8% naar 39,8 miljoen exemplaren. In 2022, het eerste jaar met weinig coronamaatregelen, is er sprake van een flinke opleving (Koninklijke Bibliotheek, 2023). 

37% van de boekenleners zegt dat de coronacrisis het leengedrag heeft beïnvloed (KvB Boekwerk & GfK, 2020, meting 54). 8% van de bibliotheekbezoekers zegt door de sluiting van de bibliotheek meer e-boeken te zijn gaan lenen bij de online bibliotheek, terwijl 15% meer e-boeken is gaan lezen (KvB Boekwerk & GfK, 2020, meting 53). De groei bij de online bibliotheek kan de daling van de uitleningen van papieren boeken bij lange na niet compenseren. Terwijl het aantal uitgeleende e-boeken in 2020 met ongeveer 3 miljoen is gegroeid, zijn er 18 miljoen minder papieren boeken uitgeleend.

Een andere mogelijke oorzaak voor de bibliotheektrend tijdens corona is dat Nederlanders de dagen vaker in en rond het huis hebben doorgebracht, en hierdoor ook via internet vanuit huis boeken verwerven om te lezen. Webwinkels die boeken verkopen hebben het aandeel in de afzet en omzet flink zien groeien.

Doelgroep(en)