De aanwezigheid van de Bibliotheek op school heeft een positief effect op het lezen. Scholen werken in dit programma, een onderdeel van Kunst van Lezen, samen met de openbare bibliotheek om middels het lezen van boeken het leesplezier en de leesvaardigheid te bevorderen.
Kinderen op deelnemende basisscholen blijken meer vooruitgang te boeken in leesvaardigheid dan kinderen op niet-deelnemende basisscholen. Ook hebben ze meer kennis van boeken, wat betekent dat ze waarschijnlijk vaker lezen in de vrije tijd. De meisjes op deelnemende scholen hebben bovendien meer plezier in lezen. Het positieve effect van de Bibliotheek op school op de leesvaardigheid loopt bij hen via de leesfrequentie en het leesplezier. Zij worden dus leesvaardiger dóórdat ze vaker gaan lezen en lezen leuker gaan vinden (Nielen & Bus, 2016).
Ook basisscholieren met een niet-westerse achtergrond lijken te profiteren van de Bibliotheek op school. Zij gaan lezen belangrijker vinden en boeken een grotere vooruitgang op hun woordenschat dan kinderen op een niet-deelnemende school. Tegelijkertijd zijn er geen verschillen gevonden in leesplezier, leesfrequentie en leesbegrip (Kleijnen, 2016).
Basisscholen met veel leerlingen met het risico op onderwijsachterstanden doen in grotere getale mee aan de Bibliotheek op school (DUO Onderwijsonderzoek, 2022). Deelnemende scholen verankeren, in grotere getale dan niet-deelnemende scholen, leesbevordering in beleid, werken met een leesplan en hebben een leescoördinator in dienst (DUO Onderwijsonderzoek, 2022; DUO Onderwijsonderzoek, 2019).
Op basisscholen die meedoen aan een geïntensiveerde uitvoering van de Bibliotheek op school, met meer tijd en aandacht voor leesbevorderingsactiviteiten in de klas, blijft de tijd voor vrij lezen in de loop van het schooljaar op peil, terwijl deze tijd bij scholen met het reguliere programma terugloopt (Van der Sande et al., 2019). Leerkrachten op basisscholen met de Bibliotheek op school gaan vaker met hun leerlingen naar de schoolbibliotheek dan leerkrachten op niet-deelnemende scholen. Ook geven ze meer aandacht in de klas aan boekpresentaties, boekenkringen en deelname aan leesbevorderingscampagnes (Huysmans, 2013).
De aanwezigheid van een ruime, actuele boekencollectie, een kwalitatief hoogstaand leesplan en een rooster met veel ruimte voor leesbevordering houden positief verband met de aandacht die leerkrachten besteden aan leesbevorderende activiteiten in de klas. Dit houdt vervolgens weer positief verband met het leesplezier, de leesfrequentie en het bibliotheekbezoek van de leerlingen (Monitor de Bibliotheek op school basisonderwijs, 2023).
Vmbo-scholen die meedoen aan de Bibliotheek op school organiseren vaker vrij lezen dan niet-deelnemende scholen. De leerlingen op deze scholen gaan evenwel niet sterker vooruit op leesmotivatie, leesfrequentie en leesvaardigheid (Van der Sande et al., 2019).
