Kinderen het plezier laten ervaren van voorlezen: dit is het doel van De Nationale Voorleeswedstrijd. De campagne begint met schoolrondes en eindigt met een landelijke finale, waarin de meest vaardige voorlezer van het jaar wordt gekozen. 3.569 basisscholen hebben in het schooljaar 2023-2024 meegedaan, 2% meer dan het jaar ervoor. Dit is een absoluut record in de geschiedenis van De Nationale Voorleeswedstrijd: alleen in 2013 lag het aantal deelnemende scholen, met 3.566, nagenoeg even hoog. Hiernaast betekent het de derde jaar-op-jaar-stijging op rij, na drie jaren met een daling ervoor. De landelijke dekking ligt op 56% van de basisscholen: ook dit is een record.
In het schooljaar 2023-2024 hebben bijna 239.000 leerlingen voorgelezen of geluisterd, 10% minder dan het jaar ervoor. Deze leerlingen komen hoofdzakelijk uit de groepen 7 en 8 (waarop De Nationale Voorleeswedstrijd zich richt). Op een klein aantal scholen doen ook kinderen uit groep 1 tot en met 6 mee (Bakker, 2013). De Nationale Voorleeswedstrijd bereikt ongeveer zeven op de tien groep 7- en 8-leerlingen en twee op de tien basisscholieren in Nederland.
Er worden steevast méér meisjes tot schoolkampioen gekroond dan jongens. In de eerste 25 edities tot en met 2018 is gemiddeld 79% van de winnaars een meisje. De voorsprong van meisjes is in de loop der jaren wel geslonken. Zo was in 2023-2024 71% van de winnaars een meisje, terwijl het in 2010-2011 om 82% ging. In vergelijking met vorig schooljaar zijn er weer meer meisjes tot schoolkampioen uitgeroepen.
Meisjes melden zich vermoedelijk vaker aan als deelnemer aan De Nationale Voorleeswedstrijd. Schoolkampioenen noemen zelf als beweegreden om mee te doen dat ze graag lezen en het leuk vinden om voor te lezen (78%). Hiernaast staan zij graag op een podium (36%) en vinden het leuk om mee te doen aan wedstrijden (33%) (Stichting Lezen, 2022).
De meest voorgelezen schrijvers zijn in de loop der jaren nauwelijks veranderd: Roald Dahl, Carry Slee, Tosca Menten, Paul van Loon en Jacques Vriens. Een nieuwkomer is Pieter Koolwijk met Gouden Griffel winnaar Gozert. De top vijf van meest populaire boeken om voor te lezen bestaat geheel uit series: Juf Braaksel van Carry Slee (het meest voorgelezen boek in 2023-2024), Dagboek van een muts van Rachel Renee Russell, Het leven van een loser van Jeff Kinney, De waanzinnige boomhut van Andy Griffiths en Terry Denton en Harry Potter van J.K. Rowling.
Basisscholen doen vooral mee aan de Nationale Voorleeswedstrijd om het voorlezen bij hun leerlingen te promoten. Daarnaast wensen ze hen in aanraking te brengen met nieuwe kinder- en jeugdboeken, en daarmee het zelf (stil) lezen te bevorderen. Scholen lijken op de hoogte van de positieve spiraal, want ze willen met deelname tevens het leesplezier en de leesvaardigheid stimuleren (Bakker, 2013).
Deelnemende scholen besteden over het algemeen veel aandacht aan leesbevordering. Het merendeel heeft een leescoördinator aangesteld, die docenten aanspoort om enthousiaste leesbevorderaars te zijn. Ook het actueel en kwalitatief hoogstaand houden van de boekencollectie is speerpunt, evenals een samenwerking met de openbare bibliotheek. Verder is er veel aandacht voor leesactiviteiten, zoals voorlezen, vrij (stil) lezen en praten over boeken (Bakker, 2013). Het leesklimaat op deelnemende scholen is gunstiger dan op scholen die niet meedoen aan de Nationale Voorleeswedstrijd (Jansen, 2008).
