Kinderen krijgen met het klimmen der jaren steeds minder begeleiding van hun ouders (en andere opvoeders). Dit geldt ook voor het lezen. De leesopvoeding verliest aan intensiteit. Voorlezen, aanmoedigen om te lezen, praten over boeken, samen (stil) lezen, boeken cadeau geven en samen naar de bibliotheek gaan: ouders doen dit minder vaak met hun kinderen in de basisschoolleeftijd (zes tot twaalf jaar) dan in de jaren ervoor (KvB Boekwerk & GfK, 2024, meting 68).
Middelbare scholieren krijgen op hun beurt ook weer minder aandacht in de leesopvoeding dan basisscholieren. 23% van de ouders met dertien- tot achttienjarige kinderen doet geen enkele gezamenlijke leesactiviteit, terwijl dit aantal op jongere leeftijd nihil is (DUO Onderwijsonderzoek, 2017; KvB Boekwerk & GfK, 2017, meting 42).
Drempels voor leesopvoeding
Naarmate hun kinderen ouder worden, ervaren ouders steeds meer drempels om de leesopvoeding te verzorgen. 70% van de ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd ervaart een of meerdere leesopvoedingsdrempels. Bij ouders van jongere kinderen (onder de zes jaar) gaat het om 54% (KvB Boekwerk & GfK, 2024, meting 68).
Ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd ervaren als drempels de grote aantrekkingskracht van schermen (38%), concurrentie van andere activiteiten (25%) en het gebrek aan leesinteresse bij hun kind (25%). Bij ouders met kinderen tussen de nul en zes jaar vormen schermmedia ook een belemmering (25%), evenals concurrerende activiteiten (15%) en een gebrek aan tijd (21%) Een gebrek aan leesinteresse bij het kind (3%) komt dan nog bijna niet voor (KvB Boekwerk & GfK, 2024, meting 68).
Belang vrienden groeit
Kinderen bepalen met het klimmen der jaren hoe langer hoe meer zelf welke boeken ze willen lezen. Ze krijgen met het ouder worden ook vaker hulp of advies van vrienden en vriendinnen bij het uitzoeken van een boek. Opa’s en oma’s, andere familieleden en docenten spelen, net als de ouders, een steeds geringere rol (Huysmans, 2013; KvB Boekwerk & GfK, 2023, meting 64). Onder jongeren en jongvolwassenen neemt ook de invloed van sociale media en online leesplatforms toe (KvB Boekwerk & GfK, 2023, meting 64).
Ruim de helft van de twaalf- tot twintigjarigen zegt overwegend vrienden te hebben die geen boeken lezen in de vrije tijd. Een kwart geeft aan dat de meeste vrienden wel boeken lezen in de vrije tijd. Binnen de lezende vriendengroepen komen gezamenlijke activiteiten rondom boeken beperkt voor. 48% zegt met enige regelmaat met elkaar te praten over boeken, 43% geeft tips over boeken aan elkaar, 27% gaat samen naar boekhandel of bibliotheek en 21% leest samen stil (Qrius, 2021).
