Kinderen gaan minder vaak boeken lezen als ze ouder worden (Monitor de Bibliotheek op school basisonderwijs, 2023; Monitor de Bibliotheek op school voortgezet onderwijs, 2023). Van de zevenjarigen – beginnende lezers – leest 68% vrijwel dagelijks een boek in de vrije tijd. Aan het eind van de basisschool, op twaalfjarige leeftijd, is dat met de helft gedaald (naar 35%). Het aantal kinderen dat nooit voor het plezier een boek leest, wordt in deze periode juist vijf keer zo groot. De trend van een geleidelijk dalende leestijd zet zich door tot het vijftiende levensjaar. 21% leest op deze leeftijd nog dagelijks in een boek – nagenoeg even veel als het percentage ‘nooit’-lezers (Huysmans, 2013).
Ook jongeren en jongvolwassenen gaan minder vaak boeken lezen als ze ouder worden. Tussen het twaalfde en vijfentwintigste levensjaar neemt de leesfrequentie van boeken af (Stalpers, 2020).
Leesgedrag naar genres
Het populairste genre onder basisscholieren (acht tot en met twaalf jaar) is het stripboek, gevolgd door romans en verhaalboeken en informatieve boeken. Bij middelbare scholieren (dertien tot en met achttien jaar) is de rangschikking informatief boek, roman en verhaalboek en stripboek. Dit is als gekeken wordt naar het dagelijkse lezen. Middelbare scholieren lezen minder vaak dan basisscholieren. De groep die zegt nooit te lezen, is voor elk van de genres de helft of meer (DUO Onderwijsonderzoek, 2017). Onder vijftienjarigen is de groep die nooit leest voor het plezier, tussen 2009 en 2018 gegroeid van 49% naar 53% (Dood, Gubbels & Segers, 2020).
Zeven- tot vijftienjarigen lezen vaker in boeken dan in kranten en tijdschriften. Deze leesmedia kennen, anders dan boeken, geen daling met de leeftijd. Als kinderen ouder worden, blijven ze ongeveer even vaak tijdschriften lezen, terwijl kranten aan bereik winnen (Huysmans, 2013).
Lezen binnen en buiten school
Het aantal basisscholieren dat leest op school is stabiel doorheen de tijd. 80% van de tienjarigen leest op school (bijna) elke dag stil voor zichzelf. Dit is nagenoeg gelijk aan de 77% in 2016, en een toename ten opzichte van de 71% in 2006 en 2011 en de 68% in 2001 (Expertisecentrum Nederlands, 2023).
Vier op de tien tienjarigen leest buiten school (bijna) dagelijks voor het plezier en bijna twee op de tien om dingen te weten te komen. Deze aantallen zijn sinds 2001 nagenoeg stabiel (Expertisecentrum Nederlands, 2023). Buiten school besteedt een op de vijf leerlingen in het basisonderwijs geen tijd aan lezen. Nog eens een op de vijf leerlingen leest dagelijks tussen de 1 en 15 minuten (Inspectie van het Onderwijs, 2022). De tijd die tienjarigen buiten school aan lezen besteden, daalt doorheen de tijd. 63% geeft aan dit minder dan een half uur per dag te doen, terwijl dit in 2016 op 52% lag en in 2011 op 42%. Het aantal leerlingen dat meer dan een half uur per dag leest is juist gedaald (Expertisecentrum Nederlands, 2023).
