Over boeken gesproken, kleuters – 12 oktober 2024

De (taal)kracht van boeken

Iris Vansteelandt verzorgt de keynote tijdens het seminar Over boeken gesproken, kleuters.

Hoe kom je tot rijke interactie met kinderen tijdens een interactief voorleesmoment? Wanneer is zo een moment ook echt motiverend en effectief? Hoe voer je krachtige taaldenkgesprekken rond boeken? Hoe zet je volop in op de kracht van vragen en het geven van feedback wanneer je in interactie gaat met kinderen? Doorheen deze keynote gaat Iris Vansteelandt dieper in op bovenstaande vragen. Ze deelt inzichten en ervaringen vanuit onderzoek en de praktijk én nodigt je graag uit om samen actief aan de slag te gaan rond de (taal)kracht van in interactie gaan rond boeken.

We hebben geprobeerd een zo gevarieerd mogelijk aanbod samen te stellen. Er zal zeker enige overlap tussen de workshops bestaan, maar we verwachten dat die overlap niet storend zal zijn door de variatie aan invalshoeken.

1. Een rijk aanbod aan verhalen, met en zonder scherm

Hoewel we weten dat voorlezen belangrijk is voor de woordenschat en een mooie basis is voor geletterdheid, trekt het scherm. Moeten we het scherm negeren? Of levert het digitale aanbod ook iets op? Tijdens de sessie Een rijk aanbod aan verhalen laat Denise Bontje (Mediasmarties) zien hoe jij als leerkracht of leesconsulent kunt zorgen voor een rijk aanbod anno nu, vol verhalen om te lezen, kijken en luisteren… met en zonder scherm.

2. De kracht van inclusieve prentenboeken

Tijdens deze workshop verkennen we de kracht van inclusieve prentenboeken. Rigoberta Mejia Sian (juf Rigoberta) diverse diversiteitsfactoren en geeft daarbij tal van boekentips om boeken breder in te zetten in het onderwijs. De focus ligt op het belang van ‘spiegels en ramen’ in literatuur: boeken waarin kinderen zich herkennen (spiegels) en boeken die hen introduceren in nieuwe werelden en onderwerpen (ramen).

3. Rijke thema’s, rijke boeken

Door te kiezen voor rijke thema’s en boeken krijgen kinderen meer kansen om kennis en taal te verwerven en te verdiepen. In deze workshop bekijkt Ester Rekers samen met jullie waar een rijk thema aan moet voldoen en hoe je dat kan opzetten. Bij een rijk thema passen daarnaast een heleboel rijke boeken, die zorgen voor veel denk- spreek- en schrijfkansen. Aan de hand van voorbeelden verkennen we wat een prentenboek rijk maakt en hoe je deze in kan zetten in de klas.

4. Prentenboeken bij rekenen, spel en onderzoeken

Rijke taal……We weten dat we met prentenboeken rijke taal uit willen lokken en mee willen geven aan kleuters. Maar hoe zorg je dat deze taal betekenisvol wordt? Dat je kleuters daadwerkelijk bezig laat zijn met taal. Maar ook met rekenen, spel, onderzoeken en ontwerpen, motoriek en alle andere facetten van ons kleuteronderwijs. Kortom, hoe zorg je voor samenhang in activiteiten bij het gebruik van prentenboeken? Kleuterjuf Ineke Vroom neemt je mee in haar praktijkverhaal.

5. Weinig tekst, veel interactie!

In een meertalige klas zijn veel en krachtige taaldenkgesprekken essentieel. Maar hoe kom je nu tot een krachtig taaldenkgesprek als de leerlingen nog moeilijk tot taalproductie komen in het Nederlands? In deze sessie duikt Jona Hebbrecht met de groep in rijke prentenboeken met weinig of geen tekst. Hoe kun je taalvaardigheid én leeskriebels bij de kinderen aanwakkeren via rijke interactie over boeken? Leesmotivatie stimuleren én taaldenkgesprekken voeren: in deze sessie slaat Jona samen met jullie twee vliegen in één klap.

6. Begrijpend luisteren: de basis van leesplezier

In de workshop gaat Mirjam Koop in op theorie achter de lagere en hogere denkvaardigheden. Welke vragen stel je bij een prentenboek en welk effect heeft dit op het begrijpend luisteren van de kinderen? Daarnaast laat ze je één van de manieren van leesbeleving ervaren. Hoe kun je kleuters de regie geven in het verbinden van informatie? Welk effect heeft dit op hun betrokkenheid? Neem vooral ook je eigen favoriete prentenboek(en) mee.

7. Interactief voorlezen, maar geen reactie

Interactief voorlezen uit goede en taalrijke prentenboeken is de norm. Kinderen leren immers van voorlezen en van de sprankelende gesprekken bij deze boeken. Maar wat als kinderen niets terugzeggen? De ervaring leert dat sommige kinderen jouw hulp bij het beantwoorden van vragen hard nodig hebben. Hoe kun je deze hulp bieden (vòòr en tijdens het lezen)? En waar moeten goede prentenboeken aan voldoen? Neem gerust zelf een prentenboek mee waaruit je vaak voorleest. Dan kunnen we ook hiermee oefenen.

Iris Vansteelandt – keynote: De (taal)kracht van boeken

Iris Vansteelandt is lerarenopleider en onderzoeker aan AP Hogeschool, werkt als leesonderwijsexpert bij Iedereen Leest en is postdoctoraal medewerker aan de onderzoeksgroep Taal, Leren, Innoveren van Universiteit Gent. Iris is co-auteur van het handboek Volop Taal, Didactiek Nederlands voor de lagere school en samen met Jona Hebbrecht auteur van het handboek voor krachtig leesonderwijs Van leerlingen lezers maken.

Denise Bontje – Een rijk aanbod aan verhalen, met en zonder scherm

Denise Bontje is opgeleid tot taalkundige en theatermaker en heeft een jarenlange ervaring opgedaan op het gebied van mediaopvoeding en het (jonge) kind. Sinds 2019 is zij mede-eigenaar van www.mediasmarties.nl en werkt ze samen met bibliotheken om ouders en professionals te voorzien van een rijk aanbod aan verhalen om te lezen, kijken, luisteren, spelen en doen. Met en zonder scherm. Binnen en buiten.

Rigoberta Mejia Sian – De kracht van inclusieve prentenboeken

Rigoberta woont in Utrecht. Daar werkt ze op een basisschool als leescoördinator. Dagelijks leest ze kinderboeken en daardoor kan ze niet alleen haar collectie op school aanvullen met de mooiste nieuwe titels, maar ook haar collega’s en leerlingen de perfecte boeken tippen. Via social media deelt ze met veel plezier haar liefde voor lezen. Rigoberta is daarnaast ook mede-oprichter van de Leesclub van Leesbevorderaars in Bibliotheek Utrecht.

Ester Rekers – Rijke thema’s, rijke boeken

Ester Rekers is adviseur media- en taaleducatie bij Stadkamer. De afgelopen jaren heeft zij verschillende opleidingen gevolgd om zich te verdiepen in effectief leesonderwijs. Zij merkte al snel dat daarin soms weinig aandacht is voor het jonge kind. Om die reden is zij vanuit Stadkamer workshops gaan geven over effectief leesonderwijs in de onderbouw en begeleidt zij scholen hierbij in de praktijk.

Ineke Vroom – Prentenboeken bij rekenen, spel en onderzoeken

Ineke Vroom is kleuterjuf op CBS de Bron in Marum. Zij denkt met haar collega’s bewust na over het inzetten van prentenboeken en activiteiten om kinderen rijke taal te bieden.

Jona Hebbrecht – Weinig tekst, veel interactie!

Jona Hebbrecht is lerarenopleider en onderzoeker aan de Odisee Hogeschool en als leesonderwijsexpert verbonden aan Iedereen Leest. Als nascholer ondersteunt ze schoolteams bij krachtig taal- en leesonderwijs en geeft ze de opleiding Leescoach mee vorm. Jona werkte mee aan Volop Taal, Didactiek Nederlands voor de lagere school en verschillende taalmethodes. Samen met Iris Vansteelandt is ze auteur van het handboek Van leerlingen lezers maken.

Mirjam Koop – Begrijpend luisteren: de basis van leesplezier

Mirjam Koop werkt als onderwijsadviseur bij IJsselgroep en komt daardoor op veel verschillende kinderopvangorganisaties en scholen. Mirjam weet als logopediste als geen ander hoe belangrijk taal is. Als begeleider van effectief leesonderwijs is haar uitgangspunt het plezier in taal voorop te stellen, waardoor de ontwikkeling van taal en kennis zich kan verdiepen. Dit begint bij het jonge kind. Want: taal is alles, alles is taal!

Karin Vaessen – Interactief voorlezen, maar geen reactie

Karin Vaessen is senior onderwijsadviseur bij Sardes. Karin begeleidt gemeenten, schoolbesturen en scholen die worstelen met de ontwikkelkansen van kinderen in achterstandsituaties. Samen met hen zoekt ze naar versterking van de huidige werkwijze of het uitwerken van nieuwe aanpakken om de talenten van kinderen optimaal te ontwikkelen.