Ruim baan voor lezen – 1 oktober 2024

Lezen en laten lezen; pabo’s in positie

Wenckje Jongstra verzorgt de keynote tijdens het pabo-congres Ruim baan voor lezen.

Jeugdliteratuur heeft een immense potentie bij de ondersteuning van kinderen in hun denken, handelen, zijn en samenzijn. Basisvaardigheden én brede ontwikkeling gaan hierbij hand in hand en synergie treedt op als kinderen veelvuldig in verschillende leefwerelden over gelezen teksten geëngageerd in gesprek gaan met professionals, leeftijdgenoten en ouders. Welk aandeel hebben pabo’s in het realiseren van deze synergie?

1. Breder en beter lezen

In deze deelsessie gaat Janneke de Jong-Slagman (Driestar hogeschool) in op het belang van hardopdenkend lezen, het onderwerp van haar postdoconderzoek. Aan pabostudenten die grosso modo niet graag lezen, geeft deze didactiek inzicht in de werking van literatuur en leert die hun dat zij op meerdere manieren een kinderboek kunnen lezen en waarderen. Het delen in de leeservaring van de docent doet ertoe!

2. De Leescyclus en de kracht van jeugdboeken

Tijdens deze deelsessie staan Iris Kamp en Yvette Jansen (HAN) stil bij het didactische model De Leescyclus. Je leert hoe De Leescyclus je kan helpen bij het ontwikkelen van leesbevorderende lessen jeugdliteratuur. Het model en de bijbehorende sets lesactiviteitenkaarten zijn ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs, maar kunnen ook dienstdoen in de bovenbouw van het primair onderwijs. Voor iedereen die gelooft in de kracht van jeugdboeken in het onderwijs!

3. Literaire competentie op Pabo De Eekhorst

In deze deelsessie vertellen Yvonne Dijkstra en Sander Veenema hoe zij op Pabo De Eekhorst werken aan de literaire competentie van alle studenten én hoe zij werken binnen de Minor Jeugdliteratuur. Ze gaan een werkvorm doen die ze ook herhaaldelijk met studenten doen. Tot slot gaan ze graag met jullie in gesprek over het ontwikkelen van literaire competentie van studenten in de hoop dat jullie elkaar kunnen inspireren en van elkaar kunnen leren.

4. Samenwerken aan leesbevordering van (aanstaande) leraren

Hoe werk je als opleiders en basisschoolleraren samen aan een gezamenlijke ambitie om het lezen van leraren te bevorderen? Op Hogeschool de Kempel is een professionele leergemeenschap (PLG) in het leven geroepen om praktijkonderzoek te doen naar het lezen van leraren. Naast de mooie resultaten van het onderzoek laten Helga van de Ven en Linda Vaessen-Moonen in deze deelsessie zien wat succesvolle elementen zijn van een PLG en hoe zij dat aangepakt hebben. 

5. Leescurriculum op de pabo

In deze deelsessie staan Inouk Boerma (IPABO) en Mirjam Snel (HUpabo) stil bij de complexiteit van een pabocurriculum en in het bijzonder het leescurriculum. Daarbij gaat het over de randvoorwaarden, het curriculum, de docent en de student. Vanuit die complexiteit gaan Inouk en Mirjam met de deelnemers in gesprek over dat wat nodig is voor een goed leescurriculum op de pabo. De verzamelde inzichten worden gebruikt voor een publicatie ten behoeve van de pabo’s.

A. Pieter Koolwijk

B. Tjibbe Veldkamp

C. Milouska Meulens

D. Pim Lammers

E. Rian Visser

Wenckje Jongstra – keynote: Lezen en laten lezen; pabo’s in positie

Wenckje Jongstra werkt als associate lector Taalstimulering in het Kennis- en Innovatiecentrum van Hogeschool KPZ. Ze werkt samen met leraren, lerarenopleiders, wetenschappers, studenten en ouders in verschillende projecten waarin rijke teksten centraal staan. Wenckje is lid van de Kennistafel Effectief Leesonderwijs en projectleider van het onderzoek Lezen en laten lezen; leraren als leesbevorderaars in het PO en VO.

Janneke de Jong-Slagman – Breder en beter lezen

Janneke de Jong-Slagman is werkzaam op Driestar hogeschool (Gouda) als docent-onderzoeker. Jeugdliteratuur is haar voornaamste expertisegebied. Zij is een van de auteurs van Jeugdliteratuur en didactiek. Handboek voor vo en mbo (Coutinho, 2019). In 2023 rondde zij een postdoconderzoek af naar hardopdenkend lezen van jeugdliteratuur op de pabo: Beter en breder lezen. Per 1 augustus 2024 wordt zij benoemd als lector geletterdheid bij Driestar educatief.

Iris Kamp en Yvette Jansen – De Leescyclus en de kracht van jeugdboeken

Iris Kamp en Yvette Jansen werken allebei als lerarenopleiders Nederlands bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Daar verdiepen zij zich al jaren in de didactiek van jeugdliteratuur. Beiden zijn respectievelijk hoofd- en co-auteur van het handboek Jeugdliteratuur en didactiek (2019) en ontwerpers van de kaartensets De leescyclus, kaarten met activiteiten voor doelgericht jeugdliteratuuronderwijs (2024).

Yvonne Dijkstra en Sander Veenema – Literaire competentie op Pabo De Eekhorst

Yvonne Dijkstra en Sander Veenema zijn taaldocenten van Pabo De Eekhorst (NHL Stenden) in Assen. Naast reguliere taallessen verzorgen zij de Minor Jeugdliteratuur. Studenten werken bij deze minor (30 EC) aan drie pijlers: onderzoek doen naar het leesbeleid op de stageschool, verbeteren van de eigen literaire competentie én vergroten van didactische kennis van leesonderwijs, en het ontwikkelen en uitvoeren van leesbevorderingslessen.

Helga van de Ven – Samenwerken aan leesbevordering van (aanstaande) leraren

Helga van de Ven is sinds 1998 opleider Nederlands en trainer/adviseur nascholing op Hogeschool de Kempel. Taal en lezen spelen als een rode draad door haar leven en werken. Samenwerken met verschillende gelijkgestemden om het lees- en taalonderwijs van kinderen op de basisschool versterken is een belangrijke missie. Helga werkte als conceptauteur aan de taalmethodes Taal op Maat en Nieuw Nederlands Junior en werkt met collega’s aan de vernieuwing van de post-HBO taalcoördinator.

Linda Vaessen-Moonen – Samenwerken aan leesbevordering van (aanstaande) leraren

Linda Vaessen-Moonen is docent Nederlands op Hogeschool de Kempel en is daarnaast actief in de nascholing. Haar werk staat in het teken van het inspireren, opleiden en coachen van (aanstaande)leraren zodat zij effectief leesonderwijs kunnen verzorgen en zich kunnen ontwikkelen tot leesbevorderaars. Linda heeft meegewerkt aan de actualisatie van de kerndoelen Nederlands en ze zit in het team dat de Kennisbasis Nederlands gaat herijken.

Mirjam Snel – Leescurriculum op de pabo

Mirjam Snel werkt als hogeschoolhoofddocent aan de Hu-pabo. Binnen deze functie verzorgt zij onderwijs en doet onderzoek ten behoeve van de praktijk. Daarnaast ontwerpt zij samen met anderen curriculumonderdelen en doet onderzoek naar de kwaliteit daarvan. Mirjam werkt ook samen met basisscholen aan het verbeteren van het leesonderwijs. En Mirjam is voorzitter van de Kennistafel Effectief Leesonderwijs.

Inouk Boerma – Leescurriculum op de pabo

Inouk Boerma is werkzaam als associate lector Lezen bij Hogeschool IPABO in Amsterdam en Alkmaar. In haar onderwijs en onderzoek richt zij zich met name op leesmotivatie van kinderen en (aankomend) leerkrachten, leesbegrip en kritische geletterdheid.

Angela Esajas – dagvoorzitter

Angela Esajas was in 2021 Leraar van het Jaar. Gedurende haar veertien jaar in het onderwijs heeft zij verschillende rollen vervuld: van leerkracht tot beeldcoach, rekenspecialist, taalspecialist, bouwcoördinator, adjunct-directeur en begeleider van startende leerkrachten en stagiaires. Momenteel werkt zij in Drenthe op een kleine dorpsschool en zit in de laatste fase van de opleiding tot schooldirecteur. Daarnaast heeft zij voor de TROS kinderprogramma’s gepresenteerd, zoals Z@ppsport. En ze is ambassadeur van Springlezend en één van de vijf leden van het Comité Thematitels Kinderboekenweek.