Wetenschappelijk Congres 2023 Lezen in beweging – UITVERKOCHT

Dagvoorzitter: Roos Abelman

Aanmelding voor de deelsessies vindt plaats op basis van volgorde van binnenkomst. Na afloop is er een netwerkborrel.

Fictie en democratie: de schoft en het robotmeisje

Odile Heynders | Tilburg University

Literaire fictie is een modern medium en genre dat sinds het einde van de achttiende eeuw een plaats heeft verworven in de Westerse cultuur. Het belang van lezen, verbeelden en het identificeren met personages is in de afgelopen twee eeuwen een belangrijk onderdeel geweest van het onderwijs. Inmiddels staat literaire fictie onder druk en is zij veelvuldig dood of overbodig verklaard. Men beweert dat non-fictie relevanter is, of dat film en televisieseries even goed narratieve complexiteit tonen, of dat een boek lezen als vanzelf verdwijnt door onze online surf and search-activiteiten. Leerlingen en studenten lezen minder en weten de regel van de fictie – het opschorten van twijfel aan de wereld die wordt voorgeschoteld – steeds minder welbewust toe te passen.

Deze presentatie richt zich op het belang van het lezen van fictie als strategie om na te denken, bewust te veinzen, en de wereld te onderzoeken. Fictie lezen past in een democratische context waarin verschillende stemmen gehoord willen worden. Fictie lezen nodigt uit tot (leren) redeneren, debatteren en schrijven. In deze presentatie neemt Heynders twee recente romans van Nederlandse auteurs als uitgangspunt (Marente de Moor, De Schoft (Querido 2023) en Auke Hulst, De Mitsukoshi Troostbaby Company (AmboôAnthos 2021) om te laten zien dat fictie en democratie bij elkaar horen.

Maakt AI alles beter?

Eliane Segers | Nationaal Onderwijslab AI – Radboud Universiteit Nijmegen

Met de komst van de computer in het onderwijs kwam de belofte van gepersonaliseerd leren. Door AI wordt die belofte nog versterkt. In deze presentatie zal Eliane Segers antwoord proberen te geven op de vraag of er daadwerkelijk een meerwaarde is van het gebruik van AI in het leesonderwijs. Ze gaat in op de rol die AI kan spelen in het leesonderwijs, en waar er een meerwaarde mogelijk zou kunnen zijn. Ze geeft vervolgens een overzicht van bestaand onderzoek op dit gebied en besluit met een inkijkje in voorbeeldprojecten die lopen binnen het NOLAI (Nationaal Onderwijs Lab AI).

Lancering LeesEvolutie met aansluitend panelgesprek

Els Stronks | Universiteit Utrecht

Niels Bakker | Stichting Lezen

Yra van Dijk | Universiteit Leiden

Roel van Steensel | Erasmus Universiteit Rotterdam – Vrije Universiteit Amsterdam

Hoe ziet het leesonderwijs van de toekomst eruit? Een brede groep van Nederlandse wetenschappers en onderwijsprofessionals bundelt de krachten om dit uit te zoeken binnen het project ‘Becoming literate in a digital age’. De komende jaren onderzoeken zij wat het betekent om in het digitale tijdperk ‘geletterd’ te zijn, en ontwikkelen en testen zij nieuwe (digitale) onderwijsvormen om jonge lezers ook in een tijd waarin digitale media hun aandacht vragen, zo te leren lezen dat zij als lezer alles kunnen wat de maatschappij van hen verwacht, en waar ze zelf baat bij kunnen hebben.

Zij ontvingen hiervoor een miljoenensubsidie van de Nationale Wetenschapsagenda. Tijdens het wetenschappelijk congres vindt de feestelijke lancering van het project plaats. Aansluitend gaan projectleider Els Stronks (Universiteit Utrecht) en betrokken partners Yra van Dijk (Universiteit Leiden), Roel van Steensel (VU/Erasmus Universiteit) en Niels Bakker (Stichting Lezen) met elkaar in gesprek over de belangrijkste vraagstukken binnen het project.

A. Meer lezen = beter lezen. Bewezen? (presentaties)

Over de rol van genen en omgeving in leesvaardigheid en leesgedrag, en mogelijkheden voor interventies | Elsje van Bergen & Roel van Steensel

Er verschijnen geregeld alarmerende berichten over de dalende leesvaardigheid van leerlingen. We (ouders, leraren, bibliotheken) moeten er alles aan doen om ze maar zoveel mogelijk te laten lezen, is dan de automatische reactie; lezen is immers een vaardigheid die je moet oefenen. In deze sessie gaan Van Bergen en Van Steensel in op de wetenschappelijke ondersteuning voor die gedachte. Ze beginnen met een korte handleiding voor het taxeren van wetenschappelijk onderzoek naar leesbevordering: wanneer kun je nou echt spreken van wetenschappelijk ‘bewijs’? Vervolgens gaan ze in op de vraag naar oorzakelijke verbanden tussen leesgedrag en leesvaardigheid: zorgt veel lezen voor beter lezen of is de relatie juist andersom? Ook bespreken ze waarom kinderen van elkaar verschillen in leesgedrag en -vaardigheid: welke rol spelen genen, hoe werkt erfelijkheid, en welke rol speelt de omgeving? Tot slot gaan ze in op de vraag of ingrepen in de gezins- en schoolomgeving gericht op leesbevordering daadwerkelijk tot duurzame effecten op leesvaardigheid leiden.

B. Effectief leesonderwijs (presentaties)

Werken aan diep tekstbegrip? Leer ze over tekststructuur! | Suzanne Bogaerds-Hazenberg

Tegen de tijd dat leerlingen in groep 6 belanden, vindt er een uitdagende omslag plaats: leerlingen zijn minder bezig met het leren-om-te-lezen, en gaan steeds meer lezen-om-te-leren. Tegelijk weten we dat Nederlandse leerlingen het juist met diep tekstbegrip lastig hebben. De rode draad van een tekst zien, de belangrijkste informatie geordend onthouden, of impliciete verbanden doorzien: het zijn stuk voor stuk vaardigheden die voor leerlingen lastig zijn om te leren, en voor leerkrachten om goed te onderwijzen. Decennia wetenschappelijk onderzoek suggereren dat onderwijs in onderliggende tekststructuren (bijvoorbeeld oorzaak-gevolg, chronologie) lezers krachtige handvatten geeft om informatieve teksten beter te begrijpen, onthouden en samenvatten. Kunnen we daar iets mee in het Nederlandse basisonderwijs? In hoeverre is hier aandacht voor in het huidige curriculum? Waar liggen er nog kansen en uitdagingen als we hierin nog meer willen investeren? In deze presentatie bespreekt Bogaerds-Hazenberg de hoogtepunten van haar proefschrift.

Effecten van leesmotivatie-interventies in het onderwijs: Een meta-analyse | Lisa van der Sande

In deze presentatie zal worden ingegaan op effectieve manieren om de leesmotivatie van leerlingen te bevorderen. Van der Sande heeft samen met collega’s een meta-analyse uitgevoerd, waarbij de effecten van verschillende onderzoeken naar leesmotivatie-interventies zijn samengevat. In totaal zijn er 39 relevante studies gevonden. De interventies hadden een positief gemiddeld effect op zowel leesmotivatie als leesbegrip. In de presentatie zal worden ingegaan op de resultaten en worden de implicaties van het onderzoek besproken.

C. Meertalige toetsing en vragen bij begrijpend lezen (presentaties)

Van eentalige naar meertalige toetsing: beter zicht op het rekenpotentieel van nieuwkomerskinderen | Catherine van Beuningen & Jantien Smit

Een derde tot de helft van alle leerlingen groeit op met een andere taal dan het Nederlands. Deze leerlingen krijgen dus onderwijs in een taal die niet hun eerste taal is. Op het gebied van toetsing brengt deze situatie uitdagingen met zich mee. Meertalige leerlingen kunnen niet hun volledige potentieel laten zien wanneer zij beoordeeld worden in een taal die zij nog aan het verwerven zijn. Voor een jonge nieuwkomer, bijvoorbeeld, die al heeft leren rekenen in het land van herkomst maar nog onvoldoende taalvaardig is om Nederlandstalige rekenopgaven te begrijpen, zal een Nederlandstalige toets een inaccuraat beeld opleveren van zijn/haar/hun rekenvaardigheid. In het Multi-Assessment project hebben Van Beuningen en Smit daarom samen met leerkrachten verkend hoe thuistalen van leerlingen benut kunnen worden om rekentoetsing eerlijker te maken. In deze lezing laten zij voorbeelden zien van meertalige toetspraktijken die ontwikkeld zijn en vertalen ze inzichten uit het project naar andere meertalige onderwijscontexten.

Tekstbegrip meten: tijd om nieuwe wegen in te slaan? | Patrick Rooijackers

Vandaag de dag wordt tekstbegrip in Nederland in het onderwijs nog altijd vaak gemeten via begripsvragen: leerlingen moeten – zonder betekenisvolle context – een tekst lezen en vervolgens tekstafhankelijke begripsvragen beantwoorden. Echter, deze vorm van toetsing spoort slecht met leestaken in het dagelijks leven; bovendien laten leerlingen waarschijnlijk er vooral mee zien hoe goed ze met begripsvragen bij een tekst kunnen omgaan; hoe goed ze een tekst zelfstandig en diepgaand kunnen bestuderen, lijken we er maar matig mee te meten.

In deze bijdrage laat Rooijackers zien welke andere, meer 21e-eeuwse vormen van tekstbegripstoetsing mogelijk zijn (zoals scenario-based assessment) waarbij hij ingaat op de vraag in hoeverre leerlingen er diepgaand een tekst voor moeten begrijpen. Ten slotte bespreekt hij de vraag of meer geïntegreerde vormen van tekstbegripstoetsing niet vaak de voorkeur zouden moeten verdienen.

E. Meertaligheid in het onderwijs (presentaties)

Kansen(on)gelijkheid in een meertalige samenleving | Orhan Agirdag

Steeds meer gezinnen spreken naast het Nederlands ook een andere taal. Deze talige diversiteit is op zich een rijkdom voor de samenleving, maar gaat ook samen met uitdagingen zoals onderwijsongelijkheid. Kansenongelijkheid is echter geen natuurwet: hoe we als samenleving omgaan met meertaligheid is hierbij doorslaggevend. Cruciaal is de rol van leraren en ouders en hoe ze omgaan met talige diversiteit. In deze lezing staat hoogleraar Agirdag stil bij wat scholen, leraren en ouders kunnen doen om de taalvaardigheden van alle leerlingen succesvol te stimuleren.

Meertaligheid en leesonderwijs | Eveline Wouters

Momenteel werkt het Lectoraat Meertaligheid en Onderwijs van de Hogeschool Utrecht aan een overzichtspublicatie ‘Meertaligheid en leesonderwijs’. Hierin wordt beschikbare kennis in kaart gebracht die onderwijsprofessionals helpt bij het ondersteunen van meertalige leerlingen in het lezen met begrip en het bevorderen van hun leesmotivatie. Er zijn meerdere studies verschenen rondom aan de ene kant lezen met begrip en leesmotivatie en aan de andere kant kennis- en taalontwikkeling bij meertalige populaties, maar in deze publicatie wordt juist een verband gelegd tussen leesonderwijs en de meertalige populatie. In deze presentatie wordt de kennis die tot dan toe in kaart is gebracht, gepresenteerd.

F. Leesplezier en literaire ontwikkeling (presentaties)

Begeleid diep lezen in het voortgezet onderwijs | Mira Beukering

Leerlingen uit de bovenbouw van het voortgezet onderwijs, ook op het vwo, missen regelmatig de vaardigheden om zelfstandig literaire teksten op meer dan een oppervlakkig niveau te begrijpen. Hun onvermogen tot diep tekstbegrip, het opmerken van literair taalgebruik en het reflecteren daarop, staat bovendien hun waardering voor teksten in de weg. In haar promotieonderzoek bekeek Beukering daarom of vwo-leerlingen een hoger literair tekstbegrip en een hogere verhaalwaardering hebben als ze begeleid worden door een docent die hun vragen stelt over opvallend taalgebruik tijdens het lezen. Ook onderzocht ze of deze aanpak het zakelijk tekstbegrip van leerlingen vergroot. Ze ontwikkelde hiervoor een eigen methode, begeleid diep lezen, en een lessenserie. In deze presentatie licht ze haar methode en de bevindingen van haar onderzoek toe.

‘Waarom moeten we al die boeken lezen?’ Hoe docenten Nederlands het belang van lezen legitimeren in de bovenbouw havo/vwo | Jeroen Dera

Onderzoek laat zien dat leerlingen het belangrijk vinden dat literatuurdocenten kunnen uitleggen waarom er eigenlijk literatuur gelezen moet worden op school. Er zijn legio argumenten die je kunt inzetten om die vraag te beantwoorden, maar we weten niet hoe docenten dat in de praktijk doen. In deze presentatie wordt verslag gedaan van het eerste empirische onderzoek dat in kaart brengt hoe docenten de leerlingvraag ‘Waarom moeten we al die boeken lezen?’ beantwoorden. Daarmee krijgen we zicht op de verschillende argumentaties die in de praktijk gebruikt worden om het belang van leesplezier en literaire ontwikkeling te legitimeren, maar ook op argumenten die in het literatuuronderwijs nauwelijks worden ingezet.

G. Leesonderwijs: van onderzoek naar praktijk (panelgesprek)

Moderator: Martijn Nicolaas

Er is uit wetenschappelijk onderzoek al veel bekend over ‘wat werkt’ binnen het leesonderwijs. Toch is het niet altijd even makkelijk om deze inzichten in de praktijk te brengen. Tijdens dit panelgesprek wordt dieper ingegaan op wat er nodig is om het leesonderwijs op school volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten vorm te geven, en welke struikelblokken er zijn. Welke rol spelen pabo’s en lerarenopleidingen bij het maken van de vertaalslag van onderzoek naar praktijk, hoe kunnen wetenschappers en leraren samen tot nieuwe kennis komen over wat werkt in de klas en hoe kunnen leraren hun talige creativiteit inzetten om leerlingen te helpen opgroeien tot vaardige en enthousiaste lezers? Inouk Boerma, Noortje Hemmen en Erna van Koeven gaan hier met elkaar en met u over in gesprek.

H. Toetscultuur in Nederland (panelgesprek)

Moderator: Roos Abelman

In de media wordt er de laatste jaren veelvuldig gesproken van een ‘doorgeslagen toetscultuur’ in het onderwijs. In deze deelsessie gaan we met experts dieper in op de voors en tegens van de huidige toetscultuur binnen het leesonderwijs en het vak Nederlands. Toetsexpert Karen Heij betoogt dat de eenzijdige kijk op leesvaardigheid die van toetsing uitgaat, leidt tot verschraling van het leesonderwijs.

Curriculumexpert Gerdineke van Silfhout vindt dat toetsing te veel en te vaak bepaalt hoe het onderwijs er in de klas en school uitziet, terwijl het curriculum leidend zou moeten zijn. Leesonderzoeker Patrick Rooijackers vindt dat er bij tekstbegrip te veel wordt getoetst en altijd in dezelfde vorm. Hij pleit voor meer onvoorspelbare, betekenisvolle leestoetsen.  Lector Technology-Enhanced Assessment Kelly Beekman wil weten welke informatie nodig is om een uitspraak te doen over de kwaliteit en mate van ontwikkeling en opbrengsten. Volgens haar staat in een waarderende beoordelingscultuur bij het verzamelen van informatie wikken, wegen én waarderen centraal.

Het publiek krijgt ook de ruimte om deel te nemen aan de discussie.

I. BookTok en Readification (presentaties)

Book Talk on BookTok: Reconceptualising bookish communities on TikTok | Sonali Kulkarni

[Deze presentatie zal gegeven worden in het Engels]

Growing discussions on the adverse effects of digital media platforms on young people’s reading motivation and practices abound in the evolving landscape of reading research and promotion. At the same time the meteoric rise of TikTok – and its literary subculture BookTok – foregrounds the need to expand our current understanding of reading in the digital age. BookTokers present a range of reading behaviours on the platform that have had a profound impact on reading habits and choices of platform users as well as book sales and publishing strategies. In this light, this talk presents the state of the art of BookTok research and frames BookTok as a form of digital social reading in order to discuss its potential impact on reading promotion and improved reading habits. 

Gamers stimuleren om te lezen; werkt ‘Readification’? | Paul Sikkema

Gamen is razend populair onder grote groepen jongeren. Lezen daarentegen wordt minder populair; de ontlezing onder jongeren neemt toe en de leesmotivatie en leesprestaties dalen. Binnen de leesbranche is het idee ontstaan om gamers actief te stimuleren om te lezen, door laagdrempelige verhalen voor hen te maken die gekoppeld zijn aan populaire games. De verhalen worden gepubliceerd in de Ubisoft Special-app 2 onder de noemer ‘Readification’. In deze sessie presenteren we de eerste resultaten van een kwalitatief onderzoek onder jonge gamers van 15 t/m 18 jaar. Ze hebben de app bekeken, de verhalen gelezen en inspirerende gesprekken met ons gevoerd over gamen en over het project. Het onderzoek is in mei 2023 van start gegaan en zal voor het congres worden afgerond.

J. Meertaligheid in beweging (panelgesprek)

Moderator: Eke Krijnen

Veel kinderen leren thuis een andere taal spreken dan het Nederlands. Soms leren ze deze taal thuis naast het Nederlands, en soms als enige taal. Hoe kunnen leesbevorderaars bij de bibliotheek, de kinderopvang en het onderwijs inspelen op deze diverse en complexe situatie? Professor Orhan Agirdag en lector meertaligheid Joana Duarte willen dat het onderwijs meertaligheid als kans ziet. Om meertalige leerlingen kwalitatief hoogwaardig onderwijs te kunnen aanbieden, betoogt Duarte, is het benutten van de meertaligheid van de leerlingen van groot belang. Onderzoeker Josje Verhagen constateert dat wetenschappelijk onderzoek een optimistische boodschap laat zien over meertalig opgroeien en talige diversiteit in de klas. Ze vraagt zich echter af in hoeverre deze kennis het onderwijs bereikt, en waar leerkrachten en professionals behoefte aan hebben.

Het publiek krijgt ook kans om vragen te stellen en input te leveren aan dit panelgesprek.

Roos Abelman

Roos Abelman (1976) is al ruim 20 jaar werkzaam als journalist en programmamaker voor radio en tv. (o.a. voor BNR, VARA, RTVNH en AT5). Roos studeerde journalistiek aan de Hogeschool Windesheim en haalde vervolgens een Masters International Journalism aan Napier University in Edinburgh. Ze werkte daarna onder andere als radioverslaggever nieuws, tv-verslaggever, camjo en presentator. Dat deed zij voor verschillende programma’s waardoor zij breed geschoold is. Niet alleen interviewt zij ministers, maar zij kan ook mooie gesprekken voeren met paradijsvogels. Ze is op de hoogte van het laatste nieuws, is snel en scherp, heeft humor, is goed in het vertellen van verhalen en barst van de energie. Op dit moment is zij een van de journalistieke gezichten van KRO-NCRV en presentator van het onderzoeksjournalistiek platform Pointer. Ook is ze vaste vervanger van Ghislaine Plag in het programma Spraakmakers op NPO Radio 1.

Alara Adilow

Alara Adilow (1988) is dichter en auteur van Somalische afkomst, en is momenteel woonachtig te Antwerpen. In 2019 haalde ze de finale van het NK Poetry Slam. In april 2022 verscheen haar debuutbundel Mythen en stoplichten bij uitgeverij Prometheus; de bundel werd met vier sterren beloond in NRC Handelsblad. Op Wereld Poëziedag werd Mythen en stoplichten bekroond met de Herman de Coninckprijs 2023, de belangrijkste Vlaamse poëzieprijs. Er verschenen stukken over Alara en het winnen van de prijs in NRC Handelsblad, De Standaard, De Morgen en de VRT.

Alara stond ook op de shortlist van De Grote Poëzieprijs 2023, en won in juni 2023 tijdens Poetry International de C. Buddingh’- prijs 2023, voor het beste poëziedebuut van het jaar. In februari 2024 verschijnt een eerste essaybundel van haar hand.

Orhan Agirdag

Orhan Agirdag (Ağırdağ) is professor in de pedagogische wetenschappen aan de KU Leuven, universitair docent aan de UvA, gastprofessor aan Academica, en kroonlid van de Onderwijsraad. Samen met zijn onderzoeksteam bestudeert hij maatschappelijke thema’s in het onderwijs, met specifieke aandacht voor de lerarenopleiding, meertaligheid en digitalisering. Zijn werk is verspreid over meer dan honderd wetenschappelijke publicaties, die meer dan drieduizend keer geciteerd zijn en tevens werden bekroond met verschillende prijzen. (www.orhanagirdag.com).

Niels Bakker

Niels Bakker werkt als onderzoeksspecialist voor Stichting Lezen. Hij is verantwoordelijk voor de Leesmonitor op Lezen.nl, die een actueel beeld geeft van onderzoek naar lezen, leesbevordering en literatuureducatie. Daarnaast promoveert hij binnenkort op het onderwerp digitaal lezen. Niels geeft de presentatie over de digitale prentenboeken in de kinderopvang vanuit de hoedanigheid als projectleider van dit onderzoek.

Kelly Beekman

Dr. Kelly Beekman is lector Technology-enhanced Assessment (TEA) bij Fontys Lerarenopleidingen Tilburg (FLOT),  Academic Director van de Master Toetsdeskundige van Fontys en hoofdredacteur van het vakblad Examens, tijdschrift voor de toetspraktijk. Ze houdt zich bezig met onderzoeksthema’s als (kwaliteit van) toetsen en beoordelen, technologie ondersteund leren en toetsen (VR, leren in digitale leeromgevingen, e-portfolio), formatief evalueren en de ontwikkeling van zelfregulatievaardigheden. Het vertalen van kennis naar concrete handreikingen en tools, met en in de praktijk, is een belangrijk uitgangspunt om te kunnen bijdragen aan onderzoek en onderwijs.

Elsje van Bergen

Dr. Elsje van Bergen is universitair hoofddocent (Associate Professor) biologische psychologie, Vrije Universiteit Amsterdam. Van Bergen onderzoekt schoolse vaardigheden en het samenspel tussen genen en omgeving. Eerder was zij wetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam (orthopedagogiek) en aan de University of Oxford (ontwikkelingspsychologie). Van Bergen heeft voor haar onderzoek verscheidene internationale prijzen en subsidies ontvangen.

Mira Beukering

Mira Beukering is docent Nederlands aan het Vossius Gymnasium in Amsterdam en doet met een NWO promotiebeurs voor leraren onderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarnaast is ze redactielid van het online vakdidactisch handboek van WODN (Werkgroep Onderzoek en Didactiek Nederlands) en maakt ze deel uit van een projectgroep het LeesbevorderingsLab aan de VU onder leiding van Roel van Steensel.

Catherine van Beuningen

Catherine van Beuningen is hoofddocent Talenonderwijs en Meertaligheid aan de Hogeschool van Amsterdam. Binnen het Centre of Expertise Urban Education leidt zij het onderzoeksprogramma ‘Kansrijk omgaan met taaldiversiteit in onderwijs en opvoeding’.

Inouk Boerma

Inouk Boerma is werkzaam als Associate Lector Lezen op Hogeschool IPABO in Amsterdam en Alkmaar. In haar onderwijs en onderzoek richt zij zich met name op leesmotivatie van kinderen en (aankomend) leerkrachten, leesbegrip en kritische geletterdheid.

Suzanne Bogaerds-Hazenberg

Dr. Suzanne Bogaerds-Hazenberg werkt als onderzoeker op het gebied van effectief leesonderwijs. Haar promotieonderzoek was gericht op tekststructuuronderwijs, momenteel is ze als postdoc in Nijmegen betrokken bij een onderzoek naar close reading. Via leesonderwijs.com deelt Suzanne haar inzichten rechtstreeks met de onderwijspraktijk.

Jeroen Dera

Jeroen Dera is universitair docent Nederlandse Letterkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen en doet onderzoek naar het Nederlandse literatuuronderwijs en de leescultuur van jongeren. Momenteel leidt hij een onderzoeksproject (NWO Veni) over de legitimering van literatuuronderwijs op de middelbare school en werkt hij aan studies rond #BookTok, online reading challenges en de verbeelding van leescultuur in Netflixseries voor tieners. 

Yra van Dijk

Prof.dr. Yra van Dijk (1970) is modern letterkundige en gasthoogleraar bij instituut LUCAS van de Universiteit Leiden.  Zij publiceert over literatuur en over taalonderwijs, meest recentelijk Omdat Lezen Loont, met Micha Hamel, Marie-José Klaver en Els Stronks.

Joana Duarte

Joana Duarte is lector Meertaligheid en Geletterdheid bij NHL Stenden Hogeschool, hoogleraar Wereldburgerschap en Tweetalig Onderwijs aan de Universiteit van Amsterdam en universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze doet praktijkgericht onderzoek naar meertaligheid in het onderwijs, naar inclusie en diversiteit en naar de professionele ontwikkeling van docenten.

Karen Heij

Karen Heij is afgestudeerd als toegepast taalwetenschapper, gepromoveerd op een onderzoek naar de eindtoets basisonderwijs en momenteel werkzaam als zelfstandig toetsexpert.

Noortje Hemmen

Noortje Hemmen is docent-onderzoeker Nederlands aan de eerstegraadslerarenopleiding Nederlands van NHL Stenden. Daarnaast is ze projectleider bij Taal als basis (Levende Talen Nederlands), waarin ze in het kader van nascholing samen met vo-docenten workshops ontwikkeld heeft over effectief leesonderwijs.

Odile Heynders

Odile Heynders is hoogleraar Vergelijkende Literatuurwetenschapaan de Universiteit van Tilburg. Zij publiceerde vele artikelen en boeken over Europese literatuur, schrijverschap, en over politiek, literatuur en democratie. Haar boek Writers as Public Intellectuals, Literature, Celebrity, Democracy (2016) verscheen bij Palgrave McMillan. Haar huidige onderzoeksproject bestudeert Fictions of Migration. Heynders is lid van het gebiedsbestuur SGW (Sociale en geesteswetenschappen) van NWO en voorzitter van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.

Erna van Koeven

Erna van Koeven is docent aan de leerroutes taal en nieuwkomers aan de Master Educational Needs van de Hogeschool Windesheim. Daarnaast is ze onderzoeker bij het lectoraat Onderwijsinnovatie en ICT en begeleidt ze scholen bij de ontwikkeling van hun taal- en leesonderwijs.

Eke Krijnen

Eke Krijnen is docent bij de opleiding Nederlandse taal en cultuur aan de Universiteit van Amsterdam. Ze promoveerde op een onderzoek naar de samenwerking tussen ouder en school in het stimuleren van de taalontwikkeling van kinderen. Daarnaast schrijft Eke essays en opiniestukken voor landelijke kranten. Haar boek Een echte ouder verschijnt januari 2024 bij uitgeverij Atlas Contact.

Sonali Kulkarni

Sonali Kulkarni is a PhD candidate at Tilburg University and researches the intersection of children’s literature and new media. Alongside her PhD on adult’s re-reading children’s books within the attention economy, she has been researching BookTok for several years, right from the earliest stages of the phenomenon in 2020.

Martijn Nicolaas

Martijn Nicolaas (1970) werkt als teamleider doelgroepspecialisten bij Stichting Lezen. Hij is neerlandicus, docent Nederlands en NT2 en werkte 15 jaar als beleidsadviseur bij de Nederlandse Taalunie op de terreinen literatuur, onderwijs en vertalen. Daar schreef hij onder andere samen met Carlijn Pereira de publicatie Effectief onderwijs in begrijpend lezen. Acties voor beter leesbegrip en meer leesmotivatie (2019). Ook schrijft hij recensies voor Tzum en uittreksels voor de Uittrekselbank van NBD Biblion.

Patrick Rooijackers

Patrick Rooijackers werkte lang als docent Nederlands in het voortgezet onderwijs en is nu leesonderzoeker bij de Universiteit Utrecht. Hij promoveerde eerder dit jaar op het proefschrift Oog voor diep begrip: onderzoek naar het tekstbegrip van vwo-leerlingen. Hij werkt daarnaast als toetsdeskundige bij Stichting Cito en is daar verantwoordelijk voor de eindexamens Nederlands vwo.

Lisa van der Sande

Lisa van der Sande werkt als postdoc onderzoeker bij de afdeling Pedagogische en Onderwijswetenschappen van de Faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam. Haar onderzoek is gericht op leesmotivatie en leesbevordering.

Eliane Segers

Eliane Segers is hoogleraar Leren en Technologie aan de Radboud Universiteit en wetenschappelijk directeur van het Expertisecentrum Nederlands. Daarnaast is ze, samen met prof. Haelermans, verantwoordelijk voor de pedagogisch-didactische lijn van het Nationaal Onderwijslab AI. Haar onderzoek richt zich voor een belangrijk deel op de impact van technologie op de leesvaardigheid.

Paul Sikkema

Paul Sikkema is gespecialiseerd in kinderen en jongeren. Met zijn onderzoeksbureau Qrius (van het Engelse ‘curious’) doet hij al tientallen jaren onderzoek onder deze doelgroepen. En met zijn communicatiebureau Nowsy maakt hij communicatiemiddelen en campagnes voor kinderen en jongeren. Hij werkt voor een breed scala aan klanten (zowel commercieel als not-for-profit).

Gerdineke van Silfhout

Gerdineke van Silfhout is curriculum- en toetsexpert bij SLO, expertisecentrum leerplanontwikkeling. Als programmamanager stuurt zij de actualisatie van de examenprogramma’s in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs inhoudelijk en procesmatig aan. Op dit moment worden de examenprogramma’s van onder andere Nederlands, Fries, moderne vreemde talen, en maatschappijleer herzien.

Jantien Smit

Jantien Smit is lector Meertaligheid en Onderwijs aan de Hogeschool Utrecht. Zij leidt samen met co-lector Rick de Graaff een onderzoeksgroep die beoogt om bij te dragen aan inclusief, taalrijk en betekenisvol taal-, vak- en beroepsonderwijs, waarin meertalige repertoires worden verwelkomd en benut.

Roel van Steensel

Roel van Steensel is hoogleraar Leesgedrag aan de Vrije Universiteit (leerstoel mede gefinancierd door Stichting Lezen) en universitair hoofddocent Onderwijswetenschappen aan de Erasmus Universiteit. Hij doet onderzoek naar leesvaardigheid en leesmotivatie, van de vroege fasen van de leesontwikkeling tot in het voortgezet onderwijs. Hij richt zich hierbij op de rol van onderwijs en gezin.

Els Stronks

Els Stronks is hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Stronks’ onderwijs en onderzoek concentreert zich op lees- en schrijfonderwijs en op het digitale analyse van vroegmoderne teksten. Het onderzoek naar lees- en schrijfonderwijs mondde onder andere uit in LitLab.nl, SchrijfLab.nl en Taalbaas.nu, bestemd voor het voortgezet onderwijs. Per januari 2024 start het NWA project Becoming Literate in a Digital Age waarvan Stronks de trekker is. 

Josje Verhagen

Josje Verhagen is als universitair hoofddocent werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam. Zij doet onderzoek naar meertaligheid bij kinderen en ze geeft onderwijs over meertaligheid en tweedetaalverwerving. In haar onderzoek bekijkt ze hoe het taalaanbod dat kinderen ontvangen samenhangt met hun taalvaardigheid en welke effecten het leren van twee talen heeft op de sociale en cognitieve ontwikkeling.

Eveline Wouters

Eveline Wouters is als docent-onderzoeker werkzaam bij het lectoraat Meertaligheid en Onderwijs van de Hogeschool Utrecht waarbij zij vanuit een functioneel communicatieve visie op taal onderzoek doet naar het taal-/leesonderwijs aan meertalige leerlingen. Tevens is zij werkzaam als hogeschooldocent bij de Master Educational Needs en onderwijsadviseur op het gebied van effectief taal-/leesonderwijs en dyslexiebeleid in zowel het primair- als voortgezet onderwijs.