Wedden dat er voor iedereen een boek is? Dat is kort gezegd waar het in de leesbevorderingscampagne De Weddenschap om draait. In eerste instantie richt het project zich op leerlingen uit de bovenbouw van het vmbo. De campagne is echter zo flexibel en laagdrempelig opgezet dat ook leerlingen van de lagere klassen en van een ander type onderwijs eraan kunnen deelnemen.
De Weddenschap loopt van 15 september 2011 (later instappen kan ook) tot 15 maart 2012. Drie bekende Nederlanders die aansluiten bij de belevingswereld van de doelgroep – acteur Sergio Hasselbaink, mtv-presentatrice en model Nadia Palesa Poeschmann en rapper Yes-R – dagen vmbo-scholieren uit om, net als zij, in die periode drie boeken te lezen. Filmpjes met hun oproep zijn te zien op de website www.deweddenschap.nl. Op die site kunnen leerlingen die zich aangesproken voelen en willen meedoen, zich ook aanmelden. Ze kunnen winnen met een van de bn’ers. Uiteindelijk geldt natuurlijk dat hoe meer leerlingen er meedoen en plezier krijgen in lezen, hoe groter de ware opbrengst van De Weddenschap is.
Resultaten Vlaanderen
Al eerder, van 6 oktober 2009 tot 6 april 2010, werden in Vlaanderen leerlingen uit het beroeps- en technisch onderwijs uitgedaagd voor De Weddenschap. Acteur Matteo Simoni, actrice en presentatrice Eline de Munck en drievoudig wereldkampioen veldrijden Erwin Vervecken waren de bekende Vlamingen die de Belgische deelnemers over de streep moesten trekken. Dat ging gesmeerd: zo’n vierduizend leerlingen namen in Vlaanderen de handschoen op, driekwart deed mee met de hele klas en een kwart als individuele deelnemer. De laatstgenoemde groep las sowieso al graag; het was vooral in klassenverband dat aarzelende lezers een boek oppakten. Dat zegt ook iets over het belang van een gemotiveerde leerkracht die zijn leerlingen bij De Weddenschap weet te betrekken. Van alle deelnemers las uiteindelijk 72 procent ten minste één boek en de helft daarvan haalde met drie uitgelezen boeken binnen een halfjaar de eindstreep. Het is een resultaat dat voor verbetering vatbaar is, maar het is zeker niet slecht als je bedenkt dat een aantal van deze leerlingen voor Nederlands vaak niet eens een boek hoeft te lezen.
Verdwijnen in een boek
Terug naar De Weddenschap in Nederland en de bn’ers die hier leerlingen tot lezen gaan verleiden. Wat vonden zij eigenlijk van lezen toen zij zo oud waren als de doelgroep en waarom doen zij mee aan De Weddenschap?
Yes-R: ‘Moeilijk! Ik had heel weinig interesse in boeken en zat veel liever achter de Playstation. Achteraf best jammer maar ik wist niet beter. Nu ben ik ambassadeur voor de Stichting Lezen & Schrijven. Met die stichting ga ik langs scholen waar ik een workshop rap geef met na afloop een optreden. Ik vond dit een goed initiatief.’
Sergio Hasselbaink: ‘Toen ik zo oud was als de doelgroep, zat ik diep in de skatewereld en had ik weinig oog voor alles wat niet met skaten te maken had. Ik was echt een typische skatedude die de hele dag buiten was. Maar ik was ook heel koppig, dus als ik iets niet wist over bijvoorbeeld de vele ongemakkelijke situaties waar tieners vaak genoeg in verzeild raken, probeerde ik daar zelf achter te komen. Toen heb ik ook ontdekt dat buiten lezen (na een skate sessie) best relaxed is. De belangrijkste reden voor mij om mee te doen aan De Weddenschap, was dat veel jongens en meiden met wie ik skate helemaal geen boeken lezen. De meesten vinden het al vermoeiend om een stuk tekst van honderd woorden op een website te lezen. Dat vind ik echt zonde, want er zijn genoeg mooie, leuke en leerzame boeken geschreven. Je bent geen nerd als je een boek leest, integendeel. Stel, je staat te kletsen met vrienden en iemand stelt een vraag waar niemand anders antwoord op heeft. Jij weet het en zegt daarna met een grijns op je gezicht: dat heb ik ergens gelezen. Wedden dat al die mensen in dat groepje de volgende dag met een boek op het schoolplein lopen?’
Nadia Palesa Poeschmann: ‘Ik las magazines, en boeken las ik in periodes, dan kon ik echt een tijdlang helemaal in een boek “verdwijnen”. Er waren eigenlijk twee soorten lezen: wat moest en waar je voor koos. Voor school moest je Engelse en Franse boeken lezen en dat was soms zo lastig dat ik ook de Nederlandse vertaling las. Als een boek me in de eerste twintig pagina’s niet pakte moest ik echt mijn best doen. Maar als ik dan een goed boek had, móést het echt uit! Meedoen aan De Weddenschap vond ik vooral heel leuk omdat het een uitdaging is om weer te lezen, het is goed voor je brains. Daarnaast wil ik Yes-R en Sergio en alle andere deelnemers natuurlijk verslaan!’
Eerder verschenen in Lezen 2, 2011