VADERS INSPIREREN – Vaders moeten vaker voorlezen,luidt de boodschap van de Vaders Voor Lezen-campagne van de Leescoalitie. Vooral jongens hebben daar baat bij, blijkt uit onderzoek.
Volgens Beau van Erven Dorens heeft ‘de moedermaffia’ zo’n beetje het hele opvoedingsdomein geclaimd en mogen vaders vooral dingen doen als vuurtjes stoken, voetballen, varen en surfen. Én voorlezen.
Samen met onder anderen Ronald Giphart, Leo Blokhuis en Ruben Nicolai is de tv-maker en presentator een van de elf bekende vaders die zich met het zogenaamde Vaders Voor Lezen-elftal actief inzet voor Vaders Voor Lezen. Deze campagne van de in 2012 opgerichte Leescoalitie die bestaat uit Stichting Lezen, Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Stichting Lezen & Schrijven, en het Nederlands bibliotheekwezen, is erop gericht meer mannen met een boek op de rand van het kinderbed te krijgen. Gelukkig behoeft Van Erven Dorens als vader van vier zoons daartoe zelf geen aanmoediging. ‘Voorlezen is een feest,’ vertelt de ervaringsdeskundige in een promotiefilmpje. ‘Het is heerlijk om samen met je kind, wanneer het aan het einde van de dag naar bed moet, in een verhaal te kruipen.’ Dus ‘Waarde vaders,’ luidt Van Erven Dorens’ devies, ‘claim dat moment.’
Zien lezen doet lezen
Dat ouders die veel voorlezen de taalontwikkeling en leesvaardigheid en zelfs de algemene leerprestaties van hun kinderen positief beïnvloeden, is ondertussen wel bij een redelijk groot publiek bekend. Maar dat het effect van voorlezen verschilt naargelang het moeder of vader is die op de rand van het bed zit, zal niet iedereen zich direct realiseren. Net zomin zullen ouders en opvoeders stilstaan bij het feit dat ze hun zoons anders voorlezen dan hun dochters.
Uit de publicatie Leesverschillen tussen jongens en meisjes: aangeleerd of aangeboren? (Stichting Lezen, 2014) blijkt dat onderzoek heeft uitgewezen dat zowel jongens als meisjes hun leven lang cognitief voordeel hebben van die diversiteit in voorleesstijlen. Daarnaast zijn er voorzichtige aanwijzingen dat een veelvuldig (voor)lezende vader een voorbeeld voor zijn zoon(s) is. Veel jongens beschouwen lezen als een bezigheid voor meisjes. Praten over boeken is niet ‘cool’. Dat gaat ten koste van je sociale status en mannelijke identiteit: juist schijnbaar aangewaaide intelligentie oogt stoer. Een enthousiast (voor)lezende vader neemt die ongegronde vooroordelen weg onder het motto: zien lezen doet lezen. Zo houd je jongens letterlijk en figuurlijk bij de les en kan hun groeiende achterstand in het onderwijs worden teruggedrongen.
Vaders verlokken
Na het Jaar van het Voorlezen is Vaders Voor Lezen de tweede campagne van de Leescoalitie die in 2025 onder andere wil hebben bereikt dat alle ouders hun kinderen tot twaalf jaar dagelijks voorlezen. Najaar 2013 gaf Prinses Laurentien, die vanuit Stichting Lezen & Schrijven al jaren tegen laaggeletterdheid strijdt, samen met haar vader Laurens Jan Brinkhorst het startschot voor deze leesbevorderende actie die nog tot eind 2015 loopt.
Projectcoördinatoren Maartje Bolt en Carlijn van Ravenstein benadrukken dat het om een bewustwordingscampagne gaat. Om die reden is de strategie erop gericht zoveel mogelijk vaders te bereiken: zij moeten naar de kinderboekenkast worden gelokt. Dankzij een heel aantal ludieke acties lijkt dat behoorlijk goed te lukken, zoals met de Voorleesservice voor bedrijven die vorig jaar tijdens de Week van de Alfabetisering door een elftal bedrijven werd gelanceerd en de deelnemers maandelijks digitaal voorleesmateriaal toestuurt.
Het bedrijvenelftal waarin gezaghebbende spelers staan opgesteld als de hema, het uwv, Groupon, abn amro, Achmea en oliemaatschappij bp, neemt zijn ambassadeursfunctie uiterst serieus met als gevolg dat al ruim honderd bedrijven hebben aangehaakt. Aanvoerder bp draagt de campagneboodschap zelfs voorbij de Nederlandse grens uit. Op het internationale intranet worden regelmatig campagne-updates geplaatst. Zo vertelt onderhoudstechnicus Florus Gravestein in een interview hoe fantastisch hij de betrokkenheid van zijn werkgever bij Vaders Voor Lezen vindt. Zijn kinderen hebben al heel wat uit de boekenkast van bp Rotterdam geleend. Hij is ervan overtuigd dat het samen lezen van deze boeken hen helpt op school.
Veel media-aandacht
Sinds de bekende voorleesvaders zich vorig voorjaar tijdens een professionele persconferentie in de Arena een voor een aan het grote publiek hebben gepresenteerd, omarmen ook de landelijke media het Vaders Voor Lezen-project. Metro, NRC, BNR nieuwsradio, Volkskrant, RTL Nieuws: allemaal berichtten ze op eigen wijze over het belang van de campagne van de Leescoalitie.
De avond voor de lancering was Beau van Erven Dorens tafelheer bij dwdd en las hij voor uit Hotel De Grote L van Sjoerd Kuyper. In RTL Late Night verklaarde musicalacteur Bastiaan Ragas zijn naar de uitzending meegenomen koffer met jeugdboeken ‘heilig’ en stak hij de loftrompet over Sjoerd Kuyper en Jan Terlouw. Daarna liet voorleesgrootvader Job Cohen het publiek ademloos luisteren naar avonturen uit De gvr van Roald Dahl.
Optimisme
De campagne zal de tweede helft van november in stijl worden afgesloten met de grote Vaders Voor Lezen Voetbalwedstrijd, waarbij de bekende voorleesvaders tegen een kinderelftal spelen. Welke kinderen worden opgesteld is nog onbekend. Een basisplaats kan worden gewonnen als je kunt aantonen dat je vader tot een van Nederlands beste elf voorleesvaders behoort. De wedstrijd wordt via amateurvoetbalclubs in heel Nederland uitgeschreven. Zo worden slim nieuwe doelgroepen bereikt anders dan via bedrijf, school, boekhandel en bibliotheek.
Het uiteindelijke effect van Vaders Voor Lezen zal natuurlijk pas over enkele jaren blijken. Maar het feit dat de breed gedragen campagne afgelopen juni de zevende Vaderdagtrofee heeft gewonnen en mensen uit alle lagen van de samenleving kennelijk tot (voor)lezen aanzet, stemt Maartje Bolt en Carlijn van Ravenstein optimistisch. De twee verwachten daarom dat een aantal voorleesbevorderende activiteiten blijvend zal worden georganiseerd. De voorleesservice voor bedrijven is daar wat de dames betreft één van. Ook hopen ze dat de Vaderweek
in november met bijbehorend ‘heerlijk voorleesavondje’ en ‘schoenboekje’ een jaarlijks terugkerende gebeurtenis wordt. Met als boodschap: Vaders! Lees voor en scoor.
Dit artikel verscheen eerder in Lezen 3, 2015, auteur: Mirjam Noorduijn.